Dondurmanın Yaraları ve Zararları

DONDURMA İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER


Dondurma çocuk sağlığını nasıl etkiler? Üst solunum yolları enfesiyonuna sabep olur mu? Doktorumuz Alper Soysal yanıtlıyor...


Dondurma çocuklara ilk olarak kaç yaşında verilmeli?

Çocuklara 2-3 yaşından itibaren dondurma verilebilir. Ancak,
özellikle küçük çocuklar için, dondurma oda sıcaklığına yakın bir ısıda
verilmelidir. Bekletilen bir dondurma tekrar soğutulmamalıdır.



Dondurma besleyici midir?


Dondurma değişik besin öğelerini bünyesinde toplayan, besin değeri
yüksek bir yiyecektir. Dondurmada protein, karbonhidrat ve yağın yanı
sıra A, B, C, D ve E grubu vitaminlerle birlikte kalsiyum, fosfor,
magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi mineraller de
bulunuyor.



Donudurmanın çocuk açısından zararları nelerdir?


Süt ürünleri çabuk bozulan ve yararlılıklarını hızla yitiren
gıdalardır. Bu nedenle homojenize ve pastörize edilmiş sütten üretilen
hijyenik dondurma, yalanarak ya da küçük parçalar halinde yendiği
takdirde, solunum ve sindirim organlarını olumsuz yönde etkilemez.
Sağlıklı üretilmiş ve sağlıklı koşullarda saklanan bir dondurmanın
çocuk açısından bir zararı olmadığını kabul ediyoruz. Ancak sağlıklı
koşullarda üretilmemiş veya saklanmamış dondurmalar Salmonella
enfeksiyonu saalgınlarına yol açabilir. Bu nedenle sağlık koşullarına
uygun ortamda üretilen, gerektiği şekilde korunan ve sağlıklı
ambalajlarda satışa sunulan dondurmalar tüketilmelidir.



Dondurma yedikten sonra boğaz ağrır mı, bu ihtimal çocuklar için daha mı fazla?


Dondurma yenilmesi neticesinde yumuşak damak, geniz bölgesi ve
solunum yollarının üst kısmı soğuk ile en çok temas eden bölgeleridir.
Soğuk bir gıda alımı sonrasında ağız içi sıcaklığında düşme olur ve bu
sıcaklık farkları nedeniyle, boğazda normalde hazır bulunan bakteriler,
vücut direncinin üzerinde olumsuz etki gösterebilir. Bu nedenle
özellikle bağışıklık sistemi henüz tam gelişmemiş çocuklarda, üst
solunum yolları enfeksiyonları artabilir. Bununla birlikte dondurmanın
üst solunum yolu enfeksiyonu sıklığını arttırdığına ilişkin dünyada
yayınlanmış bilimsel bir bilgi yoktur, ancak hiç etkisinin olmadığına
ilişkin de bilimsel bir bilgi yoktur. Bunun yanında boğaz bölgesinin
soğuğa maruz kalmasının baş ağrısı sıklığını arttırdığına dikkat çeken
yayınlar da vardır.


Genel olarak çocuğun astım, allerjik rinit, sinüzit gibi kronik bir
hastalığı yoksa, dondurmanın boğazda ağrı, enfeksiyon, ateşlenme gibi
sorunlara yol açmasını beklemiyoruz.



Bir çocuk donudurmayı en fazla ne kadar sıklıkta yemeli? Ne kadar yedikten sonra zararlı olur?


Dondurma sütten yapılmasına karşın basit karbohidrat dediğimiz
şeker içermektedir. Aşırı tüketimi ishale neden olabilir. Enerji açığı
olan, zayıf çocuklarda hergün tüketiminde bir sakınca yoktur. Enerji
fazlasına ihtiyacı olmayan kilolu çocukların ise haftada 1- 2 kez
tüketimi daha uygundur.



Dondurma satın alırken nelere dikkat edilmelidir?


Dondurmayı tüketirken dikkat etmemiz gereken en önemli nokta,
dondurmanın sağlık ve hijyen kurallarına uygun hazırlanmış olmasıdır.
Özellikle dondurmanın yapıldığı sütün pastörize olması ve hazırlanırken
mikroorganizmalarla bulaşmasının önlenmesi gereklidir. Süt
mikroorganizmalar için çok iyi bir ortamdır. Özellikle yaz aylarında
bakteriler daha kolay üreyebilmektedir. Bu nedenle çok kolay bozulur ve
sağlığa zararlı bir duruma gelir. Bu nedenle açık satılan dondurmalarda
dikkatli olunmalıdır. Paketlenmiş dondurmalar tercih edilebilir. Bu
ürünlerde de dikkat edilmesi gereken saklama şekli ve son kullanma
tarihidir.



Dondurmanın sindirimi hızlandıran bir etkisi var mı?

Sindirimi hızlandırıcı etkisi olduğuna dair hiç bir bulgu yoktur.



Dondurma çocuklarda şişmanlığa neden olur mu?

Fazla ve sık tüketimi şişmanlamaya yardım edebilir.



Peki çocuklara dondurma yedirelim mi, yedirmemiz mutlaka gerekli mi?

Hiç kuşku yok ki, çocuk beslenmesinde yeterli kalori ve protein
alımı yanında yeterli kalsiyum alınması da önem taşımaktadır.
Çocuklarda günlük kalsiyum gereksinmesi günde 800-1200 mg arasında
değişir. Süt, peynir, yoğurt ve süt ürünleri en önemli kalsiyum kaynağı
olarak kabul ediliyor. Bir büyük bardak süt (240 ml süt) 300 mg, 240 gr
yoğurt 300-400 mg kalsiyum içerirken, bir adet paket dondurma (52 gr)
ancak 70 mg kalsiyum içeriyor. Ayrıca yakın zamanda Amerikan Pediatri
Akademisi'nin "Çocuklarda kalsiyum gereksinimleri" başlığıyla
yayınladığı raporda, kalsiyum gereksinmesi için önerilen besinlerin
arasında süt, yoğurt, peynir ve çeşitle sebze ve meyveler (brokoli,
ıspanak, portakal, patetes) sayılırken, dondurma yer almıyor. Sonuç
olarak dondurma da bir süt ürünü olmasına rağmen, çocuk beslenmesinde
ve kalsiyum gereksinmesinin karşılanmasında ilk sıralarda önerilecek
bir besin değildir. Bunun yerine sütün kendisinin ve yoğurdun
önerilmesi hem daha doğru hem de daha ekonomik olacaktır. Ancak yaz
aylarında süt tüketimi azalan çocuklarda katkı yapması amacıyla
önerilebilir.